2021-2022 ОНЫ ДУНДГОВЬ АЙМГИЙН ӨВӨЛ, ХАВРЫН БЭЛЧЭЭРИЙН ДААЦЫГ ТОДОРХОЙЛСОН ДҮН

Монгол улсын Засгийн газрын 286 дугаар тогтоолын дагуу Ус цаг уур, орчны судалгаа, мэдээллийн хүрээлэнд 2021-2022 оны өвөл, хаврын бэлчээрийн даацыг баг бүрийн бэлчээрийн ургац, малын тоо, бэлчээрийн талбайн хэмжээ, бэлчээр ашиглах хугацаа зэрэг мэдээлэл дээр үндэслэн багийн нутгаар тооцоолж гаргав.

Зуншлагын байдлыг 10 хоног тутамд үнэлсэн зургаас үзвэл 7 дугаар сарын 20-ны байдлаар нийт нутгийн 60 орчим хувьд, 7 дугаар сарын 31-нд 70 гаруй хувьд, 8 дугаар сарын 10 гэхэд 80 орчим хувьд сайн гэж үнэлэгдсэн байна.

Улмаар 8 дугаар сарын 20-ны байдлаар нийт нутгийн 80 орчим хувьд буюу Хөвсгөл, Архангай, Булган, Сэлэнгэ, Орхон, Дархан-Уул, Дорнодын нийт, Увс, Ховд, Говь-Алтай, Завхан, Баянхонгор, Өвөрхангай, Төв, Хэнтийн ихэнх, Баян-Өлгий, Говьсүмбэр, Дорноговь, Өмнөговь, Дундговь, Сүхбаатарын зарим нутгаар сайн, Дундговь, Өмнөговь, Говь-Алтай, Дорноговь, Сүхбаатарын ганц нэг сумдын нутгаар муу, бусад нутгаар дунд буюу зуншлага оройтсон, ургамал гандаж хатсан байдалтай байна.

Бэлчээрийн даацыг тооцоолж гаргасан дүнгээс үзвэл нийт нутгийн:

42.1 % - 50 хүртэлх хувь (бэлчээрийн нөөцтэй)

24.6 % - 51-100 хувь         (бэлчээр хүрэлцээтэй)

25.0 % - 101-300 хувь       (даац 1-3 дахин хэтэрсэн)

 3.6 % - 301-500 хувь       (даац 3-5 дахин хэтэрсэн)

 4.7 % - 500 хувиас их     (даац олон дахин хэтэрсэн) байна.

Өөрөөр хэлбэл нийт нутгийн 70 орчим хувьд өвөл-хаврын бэлчээрийн даац хүрэлцээтэй байхаар, харин 30 гаруй хувьд хэтэрч гарлаа.

Дундговь аймгийн хэмжээгээр авч үзвэл: Зуншлагын байдал 2021 оны 8 дугаар сарын 20-ны байдлаар нийт нутгийн 20 хувьд хэвийн, 75 гаруй хувьд дунд зэргийн зуншлагатай, 5 орчим хувьд муу байна. Энэ зуны байдлаар 4 дугаар сард хур тунадас ихэнх нутгаар олон жилийн дунджаас ахиу, 5 дугаар сард ихэнх нутгаар олон жилийн дунджаас бага, 6 дугаар сард олон жилийн дунджийн орчим буюу түүнээс бага, 7 дугаар сард нийт нутгийн ихэнх нутгаар олон жилийн дунджийн орчим буюу ахиу орсноор бэлчээрийн ургамлын ургалт дээрдсэн ч, зуншлагын байдал дунд зэрэг, ургамлын ургалт тааруу, таана голдуу, ургамал тачир, сийрэг байгаагаас нэгжийн ургац муу, ургамлын үе шат гүйцээгүй, малын тооны хэт өсөлт нь даац хэтэрч гарах шалтгаан болсон.

Бэлчээрийн даацыг тооцоолж гаргасан дүнгээс үзвэл: Аймгийн нийт багуудын нутгаар бэлчээрийн даацын хэмжээг тодорхойлсон байдлаар гаргахад.
10 % нь 50 хүртэлх хувь    (бэлчээрийн нөөцтэй)

16 % нь 51-100 хувь          (бэлчээр хүрэлцээтэй)

46 % нь 101-300 хувь        (даац 1-3 дахин хэтэрсэн)

8 % нь 301-500 хувь        (даац 3-5 дахин хэтэрсэн)

20 % нь 500 хувиас их      (даац олон дахин хэтэрсэн) байдалтай гарсан байна.

Өөрөөр хэлбэл аймгийн дүнгээр нутгийн 26 хувьд мал өвөлжилт, хаваржилт хэвийн байх боломжтой. Харин нутгийн 46 хувь нь 1-3 дахин хэтэрсэн, 8 хувь нь 3-5 дахин хэтэрсэн, 20 хувь бэлчээрийн даац олон дахин хэтэрсэн өөрөөр хэлбэл нийт нутгийн 74 хувьд бэлчээрийн даац 3 буюу түүнээс дээш олон дахин хэтэрч гарсан.

Бэлчээрийн даац  олон дахин хэтэрч (улаан) гарсан сум, багуудад  Эрдэнэдалай сумын Рашаант баг, Баянжаргалан сумын Энгэр ус баг, Цагаандэлгэр, Говь-Угтаал, Өндөршил сумдын багын нутаг орж байна.

Мөн Сайнцагаан сумын Тэвш, Үйзэн багууд, Дэрэн сумын Бумбат баг, Баянжаргалан сумын Шилийн гол баг даац 3-5 дахин (улбар шар) хэтэрч гарсан байна.

Сайхан-Овоо сумын Төгрөг, Найз баг, Дэлгэрхангай сумын Ар шавагтай баг, Эрдэнэдалайн Цавчир, Сангийн далай, Цагаан овоо багууд, Луус сум, Адаацагийн Ар-Урт, Өвөр-Урт баг, Хулд сумын Уул, Шувуутай баг, Сайнцагаан сумын Наран, Далай баг, Дэлгэрцогтын Дэлгэр-Эмт баг, Дэрэнгийн Саруул, Исгэлэн баг, Гурвансайхан сумын Чулуут, Элгэн, Гурвансайхан баг, Өлзийтийн Дэрт-1, Дэрт-2, Буянт-1, Буянт-2 багын нутаг   даац 1-3 дахин хэтэрсэн тул мал өвөлжилт, хаваржилтын нөхцөл хүндэрч болзошгүй (Бэлчээрийн даацын зураг) байна.